Қарабақтағы қақтығыс және "сириялық" тәжірибе

Бұл әскерилер мен техника шығынының артуына алып келетіні анық.

Өткен жылдардағы жағдайдан осы жолғы Таулы Қарабақтағы жанжалдың айырмашылығы – ұрыс даласынан түсірілген видеоның қатар көрсетіліп отыруы. Оларды Әзербайжанның және Арменияның әуеде үнемі ұшып жүретін барлау қызметі мен  ұшқышсыз ұшу құралдары таратып отыр.

Армения әскери ведомствосының хабарлауынша, 29 қыркүйекте Әзербайжан әскерлері Армения аумағындағы Варденис қаласының маңындағы әскери бөлім орналасқан жерге түріктер шығарған ұшқышсыз ұшу аппаратын қолданып отырып әуе соққысын жасаған. Бұған дейін Әзербайжан қорғаныс министрлігі Армения қарулы күштерінің Қарабақтағы байланыс сызығында орналасқан елді мекендерге оқ жаудырғанын мәлімдеген еді.

Позициялық шайқастар жалғасуда, қарсыластар дәлдік соққылар жасап жатыр. Дегенмен, ауқымды ұрыс жүріп жатқан жоқ, мұны қақтығыс аймағынан кетіп жатқан босқындардың жоқтығынан байқауға болады.

Қазіргі уақытта сарапшылар қауымдастығы Армения мен Әзербайжанның әскери ведомстволарының ресми ақпаратына ғана сүйене алады. Олардың мәліметінше, Қарабақ әскерлері Әзербайжанның 49 ұшқышсыз ұшу аппаратын құлатқан, өз кезегінде Армения армиясы 18 пилотсыз ұшағын жоғалтқан. Бұл сан тым әсіреленуі де мүмкін. Егер салыстыратын болсақ, соңғы онжылдықта Таулы Қарабақта әуеден Әзербайжан мен Арменияның тек жиырмаға жуық ұшу құрылғысы атып түсірілген. Жалпы, сириялық тәжірибе қазіргі қарулы қақтығыстарда ұшқышсыз ұшу кешендерінің маңыздылығы уақыт өткен сайын артып келетіндігін көрсетеді.

Келешектегі ұрыс қимылдарының стратегиясы мен тактикасы көбінесе жасанды интеллект, барлау және соққы техникасы бар автономды ұшу аппараттарын пайдалану технологиясымен анықталады, олар жүздеген және мыңдаған қашықтықтағы нысандарды дәл көздеуі мүмкін. Қазірдің өзінде ұшақсыз ұшу құрылғылары әскери ұрыс аймақтарын тәулік бойы басқаруды қамтамасыз ететін пәрменге ие. 

Карабақ қақтығысында Баку негізінен Израильде шығарылған жүк көтергіштігі 50 келіге дейін және ұшу жиілігі 250 шақырымға дейін жететін ұшақтарды пайдаланады. Мұндай құрылғыларды барлау жүргізуге,  қарсыластың әскерімен және жеңіл броньды машиналарымен күресу үшін оқ-дәрі ретінде пайдалануға болады. Ұшқышсыз ұшу аппараттары қымбат, дегенмен әуе қорғанысы үшін жоғары дәрежеде бағаланады. Мәселен, Hermes шамамен 20 миллион доллар тұрады, бірақ оны орта жолда атып түсіруі мүмкін. Әзербайжан шығынды оңтайландыру үшін "Зарба" аппаратының лицензиялық өндірісін жолға қойды.  

Қомақты қаражаты жоқ Ереван өзінің қорғаныс өнеркәсібінің мүмкіндігіне сүйеніп отыр. Армения "Крунк" сынды ұшқышсыз барлау және соққы жасайтын жеңіл аппараттарды (жүк көтергіштігі 20 келіге дейін және ұшу жиілігі 150 шақырымға дейін жететін), бағасы арзан, таулы жерлердегі ұрыс қимылдарына қажетті "Базе" аппаратын шығарады және қолданады. Армения әскерінің 95% -тен астам  ұшқышсыз ұшу аппараты отандық өндіріске тиесілі.

Қазір Оңтүстік Кавказ жоғары технологиялық қару-жарақ түрлері қолданылып жатқан әлемдегі "ыстық" нүкте. Бірақ ұрыс алаңында екі тараптың бірінің басымдығы әлі байқалған жоқ.